به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین سعید رضا عاملی، عصر امروز طی سخنانی در مراسم اختتامیه سومین همایش سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی که به همراه تقدیر از پژوهش‌های برتر به صورت مجازی برگزار شد، ضمن تقدیر از عوامل و دست اندرکاران برگزاری این همایش به خصوص دکتر حسن بشیر، رئیس این همایش و نیز دکتر صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به خاطر حمایت در این راستا، اظهار داشت: موضوع سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی موضوعی کاملاً به روز و مهم است.

وی با تأکید بر لزوم نوآوری و خلاقیت در حوزه سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی افزود: باید کاری کرد که نتایج حاصل از مفهوم‌پردازی و نظریه‌پردازی در حوزه‌های سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی، موجب ارتقای سطح توانمندی و بینش جامعه فرهیخته ایرانی شود.

حجت الاسلام والمسلمین عاملی با اشاره به این که معمولاً از کلمه سواد، مفهوم اولیه سواد که همان توانایی خواندن و نوشتن است برداشت می‌شود، پیشنهاد داد: با توجه به تعمیم مفهوم سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی به دانش بزرگی مثل دانش مرتبط با فضای مجازی، سایبری و دیجیتال، از عنوان دانش رسانه‌ای به‌جای سواد رسانه‌ای استفاده شود.

 استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران همچنین منصرف کردن فضای مجازی به فضای اطلاعاتی و رسانه‌ای را یک کاستی و نقص دانست و گفت: مفهوم سواد اطلاعاتی و ارتباطی توسط یونسکو و سازمان‌های بین‌المللی به عنوان یک مفهوم در دنیا جا افتاده اما لزوماً مفاهیمی که در سطح بین‌المللی برند می‌شود، دقیق نیست و ضرورت دارد با دقت دانشی موجود در کشور به این مفاهیم توجه کنیم.

وی افزود: در دانش‌های تخصصی مثل دانش پزشکی مجازی یا پزشکی هوشمند با مفاهیم مرتبط با صنعت فیزیکی و سایبری مواجه هستیم. همچنین مفاهیمی مانند کشاورزی فیزیکی مجازی، ماهیت آن به کشاورزی قطعی تعبیر می‌شود به این معنا که تولید محصول هدف‌گیری شده، اتفاق خواهد افتاد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر قابلیت‌های ویژه دانش رسانه‌ای و اطلاعاتی در حوزه فرهنگ، سبک زندگی، اقتصاد و تجارت گفت: اکنون اقتصاد دیجیتال و مجازی، اقتصاد پنجم جهان است و در حوزه اقتصاد و کسب و کار مجازی با درآمدهای شگفت‌انگیزی مواجه هستیم.

حجت الاسلام والمسلمین عاملی همچنین با اشاره به گستردگی حوزه تجارت در فضای سایبری افزود: درصد قابل توجهی ازآگهی‌های تبلیغاتی متعلق به فضای سایبری است. به عنوان مثال گوگل به عنوان یک شرکت پردامنه در فضای سایبری، ۹۲درصد درآمد سال ۲۰۱۹ آن مربوط به آگهی‌های تبلیغاتی در این فضا بوده است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر اهمیت آموزش مجازی خاطرنشان کرد: در حال حاضر با شیوع ویروس کرونا، آموزش در همه سطوح دبستان، متوسطه، دانشگاهی، آموزش‌های حرفه‌ای و مهارتی و... به فضای آموزش الکترونیک منتقل شده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به بزرگ شدن داده‌ها در فضای مجازی در سال‌های اخیر افزود: حجم داده‌های اینترنت در ۱۰سال گذشته حدود دوازده زتاپایت بوده و امروز این ظرفیت به ۲۶زتاپایت افزایش یافته، همچنین داده‌های برخی از درگاه‌های جستجوی اطلاعات ظرفیتی حدود ۱۰۰ میلیون گیگابایت است.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: شبکه آموزشی دانش آموزان (شاد)   با توجه به پوشش جامعه ۱۵ میلیونی دانش‌آموزان و معلمان و همچنین مدیریت بیش از هزار متن درسی، ظرفیت داده‌ای آن ۳۰۶ گیگابایت است که در مقایسه با سایر داده‌های اینترنت در دنیا بسیار کوچک است.

وی افزود: با توجه به گسترش این حوزه، دامنه دانش مرتبط با آن بسیار گسترده شده و به تعداد رشته‌های دانشگاهی، گرایش‌های علمی دانشگاهی، مهارت‌های فنی و حرفه‌ای، بخش‌های صنعتی موجود در کشور  با تغییر مواجه هستیم لذا روش حکمرانی تغییر کرده و مدل حکمرانی جدیدی به وجود می‌آید.

وی تصریح کرد: در دهه آینده دانش این دهه، دانش‌ ناقص تلقی می‌شود البته دانش‌های پایه، ریاضی، شیمی، علوم مهندسی، علوم اجتماعی و علوم انسانی ارزش و ظرفیت‌های خود را همچنان حفظ خواهند کرد اما تأثیرگذاری‌ها و عملکردها و روش‌های تحقیق، تغییر خواهد کرد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به این که بخش عظیمی از نظام بوروکراسی، نظام سلسله مراتبی است، گفت: در مدل حکمرانی جدید، سلسله مراتب از بین می‌رود و ارتباط مستقیم با کار وجود دارد. بسیاری از مشاغل گذشته و تقسیم‌بندی‌های وزارتخانه‌ای از بین رفته و مشاغل جدید به وجود می‌آید.

وی همچنین خاطرنشان کرد: در نظام حکمرانی جدید دولت حتماً به صورت دولت الکترونیک و نظام هوشمند مدیریت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خواهد بود.

حجت الاسلام والمسلمین عاملی در بخش دیگری از سخنان خود به هوش مصنوعی اشاره و اظهار کرد: نزدیک به ۲۰ میلیارد نرون در مغز مانند یک ساز و کار پر شتاب و پر سرعتی در ذهن ما عملیات انجام می‌دهد و هوش مصنوعی در تلاش است تا به هوش انسانی نزدیک شود.

وی با بیان اینکه هوش مصنوعی هوش یادگیری از هوش انسان است، گفت: هوش مصنوعی بر مبنای هوش الگوریتمی تمام توانش‌های جهان جدید را درک و عملکرد و فرآیند ایجاد می‌کند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به شکل گیری دانش هوش مصنوعی، دانش هوشمند و دانش الگوریتمی جدید در جهان، تصریح کرد: هوش مصنوعی در حال یادگیری از عملکرد فردی، اجتماعی، بین فردی، گروهی و اجتماعی انسان‌هاست لذا مشاهده می شود هوش مصنوعی در ظرفیت ۲ تریلیون دلار ترکیب گذاری فناورانه داشته و پیش‌بینی شده در سال ۲۰۲۵ این ظرفیت سهم هوش مصنوعی به ۱۷ تریلیون دلار ‌برسد.

استاد دانشگاه تهران، گفت: طی ۱۱ ماه سپری شده از سال ۲۰۲۰ نزدیک به ۸۵ تریلیون ایمیل ارسال و همچنین بیش از ۹۰ تریلیون جستجوی اطلاعات انجام شده است. در واقع هنگامی که در یک جستجوگر داده‌ای را جستجو و تکرار می کنیم و آن را با مفاهیم دیگر ترکیب می کنیم به مرور زمان شخصیت کسب و کار کشف می‌شود.

وی ادامه داد: هوش‌های مصنوعی بر فضای سایبری غالب هستند و با محاسبه‌گری در این فضا آگهی‌های تبلیغاتی بر اساس اولویت جستجوهای ما شکل گرفته و در واقع آگهی‌های تبلیغاتی شخصی‌سازی می‌شود. ما در گذشته در نظام حکمرانی دنبال عملکردهایی بودیم که بتواند پاسخ جمعیت های انسانی که به سیستم مراجعه دارند را تامین کند و امروز با شکل‌گیری دانش سایبری جدید هم درسطح متخصصین این حوزه و هم در سطح کاربران عمومی و کاربران با مهارت و نیمه مهارت هایی که دارند، مواجهه تغییر کرده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: در سال ۱۳۸۹ بالغ بر ۱۷۰۰ خدمات برای شهر تهران تعریف شدکه اگر خدمات پیاده‌سازی تبدیل به اپلیکیشن شده بود امروزه با شهری آرام‌تر، کم ترافیک و... مواجه بودیم.

حجت الاسلام والمسلمین عاملی افزود: امروز در برخی از شهرهای کشور شهرداری موفق شده بالغ بر ۵۰ خدمات به صورت مجازی ارائه دهد که همین امر موجب شده شهر کاملاً متفاوت شود.

وی به وجود بیش از ۵ میلیون اپلیکیشن در دنیا اشاره کرد و گفت: این اپلیکیشن‌ها می‌توانند مدیریت اجتماعی را به عهده بگیرند چرا که نقش تک خدماتی نداشته و در واقع سازوکارهای خدماتی هستند که مانند یک موجود زنده، مراجعات را درک کرده و متناسب با آن به مراجعات پاسخ می‌دهند.

 حجت الاسلام والمسلمین عاملی همچنین با بیان این که مدل حکمرانی در حال تغییر است و دانش مرتبط با آن نیز باید تغییر یابد، تصریح کرد: کاهش دادن این دانش به سواد رسانه‌ای منجر به ایجاد فاصله در دانش گسترده‌ای که باید به وجود بیاید، می‌شود. به عنوان مثال در نظام پزشکی، بیش از ۲۴ تخصص و عرصه کار پزشکی مجازی وجود دارد که از راه دور قابل مدیریت هستند و چندین سال است که پزشک از راه دور جراحی انجام می‌دهد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: امروزه دانش مجازی به طور خاص، دانش رسانه‌ای اهمیت زیادی یافته است و ما می‌توانیم از این طریق انتقال دانش اطلاعاتی به دانش مهارتی توان استفاده از تکنیک‌های استفاده از محیط مجازی را کسب کنیم.

وی با اشاره به مفهوم سواد مهارتی بیان داشت: سواد مهارتی منجر به کسب سواد حقوقی می‌شود. همان‌طور که در جهان فیزیکی دزدی و... و. جرم است، در حوزه مجازی نیز اگر دانشی بدون رعایت قوانین استفاده شود، دزدی علمی و تخطی اخلاقی انجام شده است.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با تأکید بر لزوم نیاز به دانش و بینش حقوقی در فضای مجازی، تصریح کرد: اگر کاربران در فضای عمومی مجازی مانند رسانه‌های اجتماعی، وبلاگ‌ها و... مرتکب جرم شوند، قوانین موضوعه جزای کیفری و مدنی آن جرم قابل تعمیم به فضای مجازی می شوند.

وی همچنین بر ضرورت بروزرسانی مقررات حاکم بر فضای تأکید کرد و افزود: مقررات فضای مجازی در  کشور ما ضعیف است. تا کنون ۲ قانون در مورد جرایم الکترونیک و تجارت الکترونیک که برای ۱۵ سال گذشته است در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده، لذا نیازمند تعاریف بزرگ تر دایره حقوقی در این زمینه هستیم.

وی با بیان اینکه آسیب‌ها در محیط مجازی بسیار فراگیرتر از محیط فیزیکی است، افزود: در محیط مجازی جهانی، آسیب‌ها چندین برابر می‌شود چرا که کمپانی‌های قمار، پورنوگرافی و... در این فضا فعال است.

حجت الاسلام عاملی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران دارای دشمنانی است که تلاش می کنند، اختلال اطلاعاتی در کشور ایجاد کنند و داده‌های غلط را در معرض عموم قرار دهد تا این مسأله منجر به تشویش افکار عمومی شود.

وی با بیان این که توانمندسازی اجتماعی در حوزه فضای مجازی باعث می‌شود که شهروندان هوشمند و توانمند در این فضا فعال باشند و با بررسی منبع خبر از صحت اخبار آگاه شوند، ابراز داشت: برای آسیب‌شناسی فضای مجازی نیاز به سواد و توانمندی فراگیر داریم چرا که فقط با کنترل، مصونیت اجتماعی ایجاد نمی شود، ضمن آن که خود کنترلی و توان ارزیابی وضعیت برای استفاده بهینه از این محیط لازم و ضروری است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به بازمهندسی نظام حکمرانی تصریح کرد: برای استفاده از قابلیت‌های در جایگاه خود و مرتبط با محیط واقعی به کسب دانش دو فضایی نیاز داریم.

وی یکی از ارکان سه گانه جهان جدید برای موفقیت و زندگی سالم و امن و آرام را کسب دانش دوفضایی دانست و گفت: این دانش فضای بهینه‌ای را نیز فراهم می‌کند.

استاد حوزه و دانشگاه،‌ رکن دیگر ارکان جهان جدید را نظام حقوقی و حکمرانی مبتنی بر نظام حقوقی دو فضایی شده عنوان کرد و افزود: رکن سوم این است که بر اساس ظرفیت دانشی و ظرفیت حکمرانی و حقوقی از نوآوری و خلاقیت برای پیشرفت استفاده کنیم.

حجت الاسلام و المسلمین عاملی همچنین با تأکید بر اینکه دانش دوفضایی و دیجیتال منشأ تمدن جدید است، تصریح کرد: دانش دوفضایی منجر به کاهش آسیب به محیط زیست و کاهش فشار عصبی به مردم و ارائه خدمات آسان و تأمین عدالت اجتماعی می‌شود.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با بیان اینکه دانش دوفضایی و پیشرفت بر اساس آن، مبانی اسلامی و الهی دارد، خاطر نشان کرد: دانش تمدنی مجازی بنیان مهمی است که پایه عدالت اجتماعی را در جامعه تقویت می کند.

وی به بیانیه گام دوم انقلاب اشاره کرد و گفت: برای ایجاد تمدن نوین اسلامی به عنوان هدف بیانیه گام دوم انقلاب، باید جامعه را درک کرد و از ظرفیت‌ها بر اساس اولویت‌های اجتماعی استفاده نمود.

حجت الاسلام و المسلمین عاملی با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم بر لزوم خودسازی و اخلاق برای ایجاد تمدن نوین اسلامی، خاطرنشان کرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان یک نهاد سیاست‌گذاری به این مساله عنایت ویژه ای دارد.

وی در خاتمه سخنان خود پیشنهاد داد: مجموعه مقالات ارائه شده در همایش سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی به صورت مکتوب در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد، ضمن آن که همچنین در آینده خوب است که نشست‌هایی قبل از برگزاری همایش اصلی برگزار شود.

۳۱۳/۸